Liquidity - Thanh khoản: Dòng tiền "đánh lừa" các chỉ số vĩ mô và đẩy thị trường lên đỉnh

Trong khi nhiều nhà đầu tư chờ đợi tín hiệu từ lạm phát hay GDP, một động lực vô hình nhưng quyền lực hơn đã âm thầm đưa thị trường tài chính toàn cầu lên những đỉnh cao mới vào năm 2025.

Trong những tháng cuối năm 2025, bức tranh thị trường tài chính toàn cầu vẽ nên một nghịch lý khó hiểu. Một bên là các chỉ số chứng khoán trọng yếu, đặc biệt là S&P 500, liên tục chạm các đỉnh cao mới. Một bên lại là những báo cáo kinh tế vĩ mô với nhiều mảng màu sáng tối lẫn lộn: lạm phát chưa hẳn đã hoàn toàn chịu khuất phục, tăng trưởng ở một số khu vực chậm lại, và sự bất định vẫn còn đó.

Nếu cảm thấy bối rối trước sự “ngắt kết nối” này, bạn không đơn độc. Điều bạn đang chứng kiến là minh chứng rõ rệt nhất cho một chân lý đã được giới tổ chức thấm nhuần: thị trường không giao dịch dựa trên nền kinh tế, mà giao dịch dựa trên sự sẵn có của dòng tiền.

Trong bài viết này, WikiFX sẽ ghép nối toàn bộ mảnh ghép phức tạp của câu đố thanh khoản toàn cầu năm 2025, và làm rõ cách thức mà ba trụ cột chính bao gồm: Ngân hàng Trung ương Mỹ (Fed), Bộ Tài chính Mỹ (Kho bạc) và hệ thống tiền tệ, đã phối hợp để tạo ra một dòng chảy thanh khoản dồi dào, đẩy giá tài sản lên cao bất chấp mọi dự báo truyền thống.

Sự thật nền tảng: Thanh khoản là “mực nước” trong bể tài chính

Trước khi đi vào các diễn biến cụ thể của năm 2025, cần thiết lập một hiểu biết chuẩn xác. Trong ngữ cảnh này, thanh khoản không phải là khối lượng giao dịch hay độ sâu của thị trường, và nó càng không đồng nghĩa với lãi suất chính sách.

Thanh khoản chính là nguồn cung ròng đồng đô-la Mỹ sẵn sàng được triển khai vào các tài sản tài chính. Hãy tưởng tượng toàn bộ hệ thống tài chính như một bể chứa khổng lồ và mực nước trong bể đại diện cho mức giá của toàn bộ tài sản. Bạn có thể dùng nhiên liệu tăng trưởng kinh tế để “đun nóng” nước, hoặc để suy thoái “làm lạnh” nó, nhưng nếu bạn không ngừng bơm thêm nước mới vào bể, mực nước chắc chắn sẽ dâng lên, bất kể nhiệt độ là bao nhiêu.

Nguồn “nước” này được bơm từ ba vòi chính: bảng cân đối của Fed, hoạt động vay mượn và quản lý tiền mặt của Kho bạc Mỹ - thông qua Tài khoản Chung của Chính phủ - TGA, và hệ thống ngân hàng thương mại cùng thị trường tiền tệ nơi vốn tư nhân luân chuyển.

Cơ chế then chốt rất đơn giản: khi lượng vốn đổ vào thị trường nhiều hơn lượng tài sản hữu hạn như cổ phiếu hay trái phiếu, giá buộc phải tăng. Quy luật này vận hành ngay cả khi nền kinh tế thực không có đột biến, và nó chính là chìa khóa giải mã mọi nghịch lý thị trường gần đây.

Mảnh ghép số 1: Fed – Không chỉ là chuyện lãi suất

Một ngộ nhận phổ biến hiện nay là đánh đồng mọi động thái của Fed với sự thay đổi thanh khoản. Cộng đồng đầu tư thường dành sự chú ý quá mức vào các cuộc họp của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) và những lời phát biểu về lãi suất. Tuy nhiên, chỉ số này chỉ cho biết “giá của tiền”.

Trong khi đó, thanh khoản lại là câu chuyện về “lượng và dòng chảy của tiền”. Đây chính là lý do tại sao, trong các chu kỳ trước đó, Fed có thể tăng lãi suất (thắt chặt về giá) nhưng thị trường tài sản vẫn kiên cường, bởi lượng tiền thực tế tìm đường vào cổ phiếu và trái phiếu vẫn không suy giảm.

Bước sang năm 2025, một diễn biến có tính bước ngoặt đã xảy ra: Fed chính thức kết thúc chương trình Thắt chặt Định lượng (QT) vào tháng 12 năm 2025. Đây là quá trình kéo dài nhiều năm, trong đó Fed để các trái phiếu nắm giữ đáo hạn mà không tái đầu tư, từ từ rút thanh khoản ra khỏi hệ thống.

Việc kết thúc QT mang ý nghĩa quan trọng, như được các chuyên gia từ JPMorgan và Goldman Sachs nhận định trước đó: nó loại bỏ một áp lực hút thanh khoản có tính cấu trúc và lâu dài, ổn định quy mô bảng cân đối của Fed ở mức khoảng 6,5 nghìn tỷ USD và chuyển sang giai đoạn quản lý dự trữ dồi dào.

Chính động thái này, tự thân nó, đã là một tín hiệu tích cực cho các tài sản rủi ro.

Mảnh ghép số 2: Kho bạc Mỹ – Nhà đạo diễn thầm lặng

Nếu Fed là người điều khiển giá cả, thì Kho bạc Mỹ chính là đạo diễn của các dòng chảy tiền tệ. Đây là yếu tố thường nằm ngoài tầm quan sát của nhà đầu tư cá nhân, nhưng lại được các bàn giao dịch tổ chức theo dõi một cách ám ảnh.

Để tài trợ cho thâm hụt ngân sách kéo dài, chính phủ Mỹ buộc phải vay mượn. Tuy nhiên, cách thức họ vay – được gọi là “cơ cấu phát hành nợ” – tạo ra tác động trái ngược lên thanh khoản.

Khi Kho bạc chọn phát hành Tín phiếu Ngắn hạn (T-Bills) với kỳ hạn dưới một năm, nguồn tiền mua chủ yếu đến từ các Quỹ thị trường tiền tệ MMF – nơi trú ẩn của lượng tiền mặt khổng lồ tạm thời chưa có mục đích rõ ràng. Hành động này gần như trung lập với thị trường chứng khoán, thậm chí còn tích cực vì nó “đánh thức” lượng tiền nhàn rỗi, đưa chúng trở lại vòng tuần hoàn mà không cần các quỹ lớn phải bán cổ phiếu để lấy tiền mặt.

Ngược lại, việc phát hành Trái phiếu Dài hạn như 10, 20, hay 30 năm lại là một câu chuyện khác. Loại trái phiếu này thường được mua bởi các nhà đầu tư tổ chức dài hạn như quỹ hưu trí, quỹ bảo hiểm hoặc ngân hàng trung ương nước ngoài. Để có tiền mua, họ thường phải tái cân đối danh mục, bán bớt các tài sản khác như cổ phiếu, từ đó trực tiếp rút thanh khoản ra khỏi thị trường chứng khoán.

Do đó, quyết định của Kho bạc mang tính sống còn, và trong giai đoạn 2024-2025, họ đã có một lựa chọn rất “thân thiện” với thị trường: ưu tiên phát hành T-Bills. Theo các báo cáo từ Reuters và Barron's, đến tháng 12/2025, tỷ trọng T-Bills trong tổng nợ mới phát hành đã được đẩy lên mức khoảng 30%. Chiến lược này đã tạo ra một “tấm khiên” hữu hiệu, bảo vệ thị trường chứng khoán khỏi tác động thắt chảy vốn có của các khoản thâm hụt ngân sách khổng lồ.

Mảnh ghép số 3: Reverse Repo (RRP) – Chiếc phanh tay được nhả ra

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: tiền từ đâu để các quỹ thị trường tiền tệ mua lượng T-Bills khổng lồ đó?

Câu trả lời nằm ở một cơ chế kỹ thuật quan trọng bậc nhất: Cơ chế Mua lại Ngược (Reverse Repo Facility - RRP) của Fed. Hãy hình dung RRP như một bãi đỗ xe an toàn, nơi các quỹ thị trường tiền tệ gửi số tiền mặt dư thừa khổng lồ qua đêm để nhận một khoản lãi nhỏ từ Fed.

Tại thời điểm đỉnh điểm, bãi đỗ này chứa tới hơn 2.5 nghìn tỷ đô-la – một khối lượng thanh khoản khổng lồ bị “đóng băng”, không tham gia vào bất kỳ hoạt động đầu tư hay kinh tế nào.

Cơ chế then chốt diễn ra như sau: khi Kho bạc phát hành T-Bills với lãi suất hấp dẫn, các quỹ thị trường tiền tệ có động lực để rút tiền từ “bãi đỗ” RRP của Fed và chuyển sang mua T-Bills.

Quá trình này có một hệ quả cực kỳ quan trọng: tiền rời khỏi tài khoản của Fed và quay trở lại hệ thống ngân hàng thương mại. Nó chuyển từ trạng thái “ngủ đông” sang trạng thái “hoạt động”. Dòng chảy này tạo ra một lượng thanh khoản ròng mới mẻ bơm vào hệ thống tài chính, đủ sức bù đắp, thậm chí lấn át hoàn toàn tác động hút tiền từ chương trình QT mà Fed đang thực hiện song song.

Đến tháng 12/2025, số dư RRP đã giảm mạnh xuống mức rất thấp so với đỉnh, theo dữ liệu từ Cục Dự trữ Liên bang New York (FRED). Điều này đồng nghĩa với việc “bể chứa” thanh khoản dự phòng khổng lồ này gần như đã cạn kiệt. Thị trường tăng điểm trong giai đoạn qua không phải nhờ vào việc Fed in thêm tiền mới (QE), mà chính nhờ việc lượng tiền khổng lồ đang ngủ yên đã được đánh thức và đưa trở lại vòng quay tài chính.

Để hiểu rõ vì sao số dư RRP giảm mạnh, thì bạn có thể xem bài viết này của WikiFX: Vì sao Fed phải loại bỏ giới hạn cho cơ chế repo? Một tín hiệu đỏ từ vùng đệm thanh khoản?

Tổng hòa sức mạnh và cảnh báo từ Phố Wall

Sự kết hợp hoàn hảo của ba yếu tố trên: Fed kết thúc QT, Kho bạc ưu tiên phát hành T-Bill, và RRP được giải phóng, đã tạo ra một môi trường thanh khoản cực kỳ thuận lợi cho thị trường tài sản rủi ro trong năm 2025. Các báo cáo từ Goldman Sachs và JPMorgan đều thống nhất nhận định rằng thanh khoản toàn cầu vẫn dồi dào, và đây chính là trụ cột chính hỗ trợ cho định giá cao của thị trường, bất chấp những lo ngại về kinh tế vĩ mô.

Tuy nhiên, cơ chế RRP, với vai trò như một “van xả” an toàn, đã gần như hết nhiên liệu. Khi số dư RRP về gần mức 0, thị trường sẽ mất đi nguồn bổ sung thanh khoản “dễ dàng” này. Từ thời điểm đó trở đi, mọi sự thay đổi đều phụ thuộc vào hành vi thực sự của Fed và Kho bạc.

Nếu Kho bạc, dưới áp lực tài trợ thâm hụt dài hạn, buộc phải chuyển sang phát hành nhiều trái phiếu dài hạn hơn, đó có thể trở thành một cú sốc hút thanh khoản đối với thị trường chứng khoán. Ngoài ra, bất kỳ sự gia tăng đột biến nào trong Tài khoản Chung của Chính phủ TGA – hiện dao động quanh mức 800 tỷ USD, cũng đồng nghĩa với việc tiền mặt bị khóa lại từ hệ thống thương mại.

Một diễn biến kỹ thuật khác cũng cần được lưu ý, là việc Fed trong năm 2025 đã bắt đầu thực hiện các giao dịch mua T-Bills ngắn hạn với quy mô hàng chục tỷ USD mỗi tháng. Mục đích chính thức mà họ đưa ra là để quản lý thanh khoản, tránh áp lực trên thị trường repo, và các nhà phân tích xem đây là biện pháp kỹ thuật hơn là một chương trình nới lỏng định lượng (QE) mới. Tuy nhiên, về bản chất, nó vẫn là một hoạt động bổ sung thanh khoản có chủ đích.

Kết luận

Bài học xuyên suốt từ phân tích trên là rõ ràng: trong kỷ nguyên hiện nay, việc chỉ đọc các tin tức về lạm phát, GDP hay thậm chí chỉ theo dõi lãi suất Fed là chưa đủ để đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt. Nhà đầu tư cần trang bị thêm một “lăng kính thanh khoản”.

Điều này không có nghĩa là phải trở thành chuyên gia về chính sách tiền tệ, mà là phát triển thói quen theo dõi các chỉ báo định hướng dòng tiền: sự thay đổi trong bảng cân đối của Fed, số dư RRP, cơ cấu phát hành nợ của Kho bạc Mỹ, và sự biến động của TGA. Những chỉ số này, thường được cập nhật hàng tuần, có thể cho tín hiệu sớm hơn nhiều so với các báo cáo kinh tế vĩ mô hàng quý.

Năm 2025 đã dạy chúng ta rằng, đôi khi, thị trường có thể “bơi ngược dòng” so với mọi logic thông thường. Và thủ phạm chính của những đợt “bơi ngược” đó thường không ai khác ngoài dòng chảy thanh khoản – vị “vua không ngai” thực sự của thị trường tài chính.

Hiểu được quyền lực và cơ chế vận hành của vị vua này chính là chìa khóa để không bị bỏ lại phía sau trong mọi điều kiện thị trường.